Langs het karakteristieke Eemskanaal in de stad Groningen komt een levendige nieuwe stadswijk: Stadshavens. Met 3.300 woningen, commerciële en maatschappelijke voorzieningen en een bijzondere mix van industrieel erfgoed en moderne stedelijke ontwikkeling. Stadshavens belooft een uniek en bruisend deel van de stad te worden. Maar achter deze ambitieuze ontwikkeling schuilt een complex planvormingsproces.
Van industrie tot woonwijk
Stadshavens begon als een geluidgezoneerd bedrijventerrein met diverse activiteiten, variërend van zandoverslag perifere detailhandel, bedrijvigheid tot tijdelijke studentenhuisvesting. Het gebied staat nu voor een ingrijpende transformatie: de bedrijven moeten geleidelijk plaatsmaken voor woningbouw.
Dit proces van transformatie is niet eenvoudig, met verschillende termijnen voor vertrek en tijdelijke regelingen voor bedrijven. Voor de gebiedsontwikkeling is een wijziging van het omgevingsplan nodig. Het ‘wegbestemmen’ van de bedrijfsbestemmingen uit het tijdelijk deel van het omgevingsplan kan niet met een BOPA. Dat geldt ook voor de gedeeltelijke dezonering van het industrieterrein.
Omgevingsplanwijziging en Milieueffectrapport (MER)
Voor het hele gebied is een Milieueffectrapport opgesteld. De Commissie m.e.r. heeft een positief advies gegeven. Voor het grootste deel van het gebied is een omgevingsplan opgesteld. Een goede afstemming tussen MER en omgevingsplan was hierbij onmisbaar. Met het omgevingsplan zijn de kaders bepaald voor de ontwikkeling van het gebied, uitgewerkt in gouden regels en ontwikkelregels. Daarnaast zijn voorzieningen getroffen om te hoge geluidsbelasting vanwege het naastgelegen industrieterrein Zuidoost te voorkomen. Het plan voldoet aan de instructieregels van het Rijk en provincie.
Faseren en deelplannen
De ontwikkeling van Stadshavens verloopt gefaseerd, van west naar oost. Elk deelplan vereist gedetailleerde onderzoeken naar milieu- en omgevingsaspecten, zoals stikstof en geluid. De opgestelde MER fungeert als m.e.r.-beoordeling voor elk deelplan, terwijl tegelijkertijd per deelplan een stedenbouwkundig plan wordt opgesteld en onderzoek naar woningbehoefte en mobiliteit wordt uitgevoerd. Dit zorgvuldige proces waarborgt dat elke stap in de ontwikkeling van Stadshavens goed doordacht is.
Een primeur onder de Omgevingswet
Stadshavens is niet alleen een fysieke transformatie, maar ook een test van nieuwe wetgeving en technologie. Als de eerste, grote gebiedsontwikkeling onder de Omgevingswet in de gemeente Groningen, heeft dit project te maken gehad met extra uitdagingen. De gemeente was de afgelopen jaren bezig met de ontwikkeling van het casco omgevingsplan, wat betekende dat elke wijziging in het plan directe gevolgen had voor de algehele opzet ervan. Het was van belang om aan te sluiten op de door de werkgroep bedachte structuur.
Maar de uitdagingen beperkten zich niet tot het papierwerk alleen. De omgevingsplansoftware van de gemeente was nog niet ver genoeg om een ontwerpwijzigingsbesluit te publiceren. Om deze hindernis te overwinnen, maakten we een tijdelijke overstap naar GISKIT. Ook de vaststellingsfase wordt in deze software gedaan.
Een nauwe samenwerking tussen verschillende disciplines en partijen was essentieel om deze nieuwe, complexe processen soepel te laten verlopen"
Joske Poelstra Projectleider Omgevingsrecht
