De gemeente Breda heeft de ambitie om in 2044 CO2 neutraal zijn. Om hieraan bij te dragen is het verduurzamen van de energievoorziening van groot belang. De realisatie van een nieuwe woonwijk is de uitgelezen kans om zo’n duurzame energievoorziening op voorhand én in één keer goed aan te leggen.
De gemeente Breda heeft Rho Adviseurs gevraagd een energievisie op te stellen voor de nieuwe woonwijk Woonakker in Teteringen. Deze energievisie vormt onderdeel van de gehele ontwikkelingsvisie die wij samen met de initiatiefnemers en andere bureaus voor het gebied opstellen.
Aanpak
De laatste jaren zijn er steeds meer nieuwe duurzame alternatieven voor elektra, warmte en koude bij gekomen. Maar niet alles is even effectief en de mogelijkheden wisselen per gebied. Om een weloverwogen voorstel te kunnen doen, hebben we eerst de specifieke aandachtspunten en kansen voor dit gebied in beeld gebracht. Aan de hand daarvan hebben we een gebied specifieke energievisie gemaakt met een advies voor een gedifferentieerde energievoorziening.
Aandachtspunten en kansen
Het belangrijkste aandachtspunt is dat 2/3 van het plangebied in een grondwaterbeschermingsgebied ligt. Binnen dit gebied zijn bodemenergiesystemen niet toegestaan. Daarnaast moet rekening gehouden worden met:
- Koude toevoer – de vraag naar koude stijgt in onze steeds warmer wordende zomers en de steeds beter geïsoleerde woningen;
- Ruimte claims – bepaalde energievoorzieningen vragen (bouwkundige) ruimte rondom woningen, in de openbare ruimte of juist ondergronds;
- Een vol energienet – veel en zware aansluitingen zijn problematisch (vraag) en terug leveren (van de energie opgewekt met zonnepanelen) is in principe niet wenselijk (aanbod).
Tegelijkertijd is er ook een aantal kansen:
- Collectieve opwek en buffering – bijvoorbeeld in de vorm van een buurtbatterij, al dan niet gecombineerd met elektrische (deel)auto’s;
- Samenhorigheid en eigenaarschap – door het gezamenlijk beheren van een eigen collectieve energievoorziening;
- Bestaand warmtenet – koppelkansen met een naastgelegen warmtenet.
Vergelijking
Energievoorzieningen kunnen op individueel niveau (gebouwgebonden), collectief per bouwblok en collectief op wijkniveau worden gerealiseerd.
We hebben de mogelijkheden op verschillende schaalniveaus vergeleken op basis van de kosten voor aanschaf, onderhoud, verbruik en installatie. Ook de ruimteclaims, schaalvoordelen en behoefte aan flexibiliteit voor de individuele gebruiker zijn meegenomen.
Visie
We hebben per niveau de beste keuzes, op basis van de vergelijking, voor elektra, warmte en koude geprojecteerd op basis van de ruimtelijke mogelijkheden in de nieuwe woonwijk. Hierbij zijn de verschillende woningtypes, de aanwezigheid van parkeerplaatsen en natuurlijk het grondwaterbeschermingsgebied van belang geweest.
Ons eindvoorstel bestaat uit een gedifferentieerd energiesysteem in drie onderdelen die op drie verschillende niveaus kunnen worden toegepast.
De woonstraatjes met grondgebonden woningen en appartementen in het grondwaterbeschermingsgebied (boven de stippellijn) lenen zich goed voor een collectief warmtenet op wijkniveau. Dit warmtenet wordt gevoed met restwarmte vanuit de naastgelegen wijk. Elektra wordt uiteraard opgewekt door zonnepanelen op de daken van woonhuizen, appartementenblokken en boven parkeerplekken.
Voor de woonstraatjes met grondgebonden woningen en appartementen buiten het grondwaterbeschermingsgebied stellen wij op blokniveau voor om dak- en zonthermie in combinatie met een ondergrondse waterbuffer toe te passen. Boven die warmtebuffer is dan mooi ruimte om te parkeren.
Voor de vrijstaande en 2-onder-1 kap woningen vormt een individuele lucht-, waterwarmtepomp of PVT een passende oplossing. Individuele bodemwarmtepompen zijn ter plaatse van het grondwater-beschermingsgebied niet mogelijk.
Tot slot, zijn op zowel wijk-, blok- en woonhuis niveau, verschillende oplossingen benoemd om energie efficiënter te verdelen en pieken af te vlakken, bijvoorbeeld via het concept smart city. Door middel van slimme boilers, slimme thermostaten en het slim laden van elektrische auto’s wordt ook het stroomnet ontzien wat hoog nodig is gezien de netcongestie.
De energievisie geeft met deze uitwerking richting aan een gebiedseigen duurzaam energiesysteem. Hiermee is ook aangetoond dat het voor Woonakker haalbaar is om een duurzaam energiesysteem te realiseren.
Rho Adviseurs
De waardevolle inzichten worden verder uitgewerkt bij de integrale gebiedsontwikkeling van de Woonakker. In die fase worden uiteraard de nieuwste inzichten ten aanzien van de opbouw van de wijk en de beschikbare energiesystemen verwerkt, waardoor eventueel andere energie oplossingen geselecteerd kunnen worden.
