Onze inzending voor de Eo Wijers Prijsvraag 2019-2020 ‘Verrukkelijk Landschap’ richt zich op een houdbare toekomst voor Alblasserwaard-Vijfheerenlanden.
Er zijn grote stappen nodig om van het platteland weer een verrukkelijk landschap te maken. Grootse daden en een duidelijke stip aan de horizon. Daarvoor hebben wij drie koerswijzigingen uitgewerkt:
1. Een nieuwe regionale balans
De eerste koerswijziging wil op een andere manier de balans opmaken. We kijken niet alleen naar het boerenerf, maar naar de totale balans in de regio (en waar nodig daarbuiten). We zoeken een integraal regionaal evenwicht dat financieel uit kan. Elk van de beoogde transities afzonderlijk heeft namelijk een positieve maatschappelijke balans. Door de baten in een regionaal fonds te kapitaliseren, komt geld vrij om de overgang naar het nieuwe boeren te ondersteunen.
2. Nieuw waterpeil voor agrarische activiteiten
De tweede koerswijziging wil anders met het waterpeil omgaan. In het huidige beleid wordt het waterpeil voortdurend verlaagt. Hierdoor verdroogt en oxideert het veen, waardoor er jaarlijks 7 megaton aan CO2 vrijkomt. Door de bijkomende bodemdaling moet gemiddeld elke 10 jaar het waterpeil opnieuw worden verlaagd, wat hoge maatschappelijke kosten met zich meebrengt voor wegen en infrastructuur, funderingen van huizen en het waterbeheer. Wij stellen dat boeren hun bedrijfsvoering kunnen aanpassen aan een nieuw peil, mits zij het tempo kunnen aangeven. Boer aan het Roer wil drie peilgebieden realiseren waarvan de realisatie zal leiden tot een forse afname van de CO2-emissies:
- continu nat (centraal in de Alblasserwaard)
- seizoenafhankelijk nat en droog (aan de randen van de Alblasserwaard)
- altijd droog (in Vijfheerenlanden)
3. Nieuwe opbrengst voor de regio
De derde koerswijziging wil kapitaal in de regio vasthouden. Het huidige systeem leidt tot het transporteren van waardevolle nutriënten, energiebronnen en (bouw)stoffen over de hele wereld. Vaak wordt vergeten dat daarmee ook veel geld weglekt naar andere economieën. Streekeigen producten voor voeding, energie en bouw dragen bij aan lagere CO2-emissies en hebben als voordeel dat het geld in de regio blijft. Boer aan het Roer laat hier zien hoe de transities vragen om een meer regionale economie met opbrengsten uit kringlooplandbouw, stikstof en energie.
De opbrengst van de deelname gebruiken we nog welke dag: of het nu gaat over hoe we ‘water en bodem’ leidend laten zijn in plannen, de boer in staat stellen eigen keuzes te maken of op grotere schaal stimuleren van een circulaire stroom van voedselproductie en nutriënten.